Onze normale, onnauwkeurige waarneming ziet een groep van verschijnselen als één geheel en noemt haar een feit: tussen dat feit en een ander stelt zij zich bovendien een lege ruimte voor, zij isoleert elk feit. In werkelijkheid is ons handelen en kennen echter nooit het gevolg van feiten en lege tussenruimten, maar een constante stroom. Nu is het geloof aan de vrijheid van de wil juist met het denkbeeld van een constant, homogeen, onverdeeld, ondeelbaar stromen onverenigbaar: het gaat ervan uit dat elke afzonderlijke handeling geïsoleerd en ondeelbaar is; het is een atomistiek op het gebied van het willen en het kennen.-Niet minder onnauwkeurig dan ons begrip van karakters is ons begrip van de feiten: we spreken van gelijke karakters, gelijke feiten: zij bestaan geen van beide. We prijzen en laken echter alleen onder de foutieve veronderstelling dat er gelijke feiten bestaan, dat er een rangorde van categorieën van feiten is, die met een verdeling in waarde-klassen overeenkomt: dus we isoleren niet alleen het specifieke feit, maar op hun beurt ook de groepen van, naar wordt aangenomen, gelijke feiten (goede, slechte, medelijdende, afgunstige handelingen, enzovoort)-wat al even verkeerd is.-Het woord en het begrip vormen de duidelijkste oorzaak waardoor we aan deze isolering van groepen van handelingen geloven: we gebruiken ze niet alleen om de dingen te benoemen, oorspronkelijk denken we het wezen van die dingen ermee te vatten. Woorden en begrippen verleiden ons er nog steeds voortdurend toe, ons de dingen eenvoudiger voor te stellen dan ze zijn, van elkaar gescheiden, ondeelbaar, elk ding een op zichzelf staande wezenheid. Er is een filosofische mythologie in de taal verborgen die zich elk moment weer openbaart, hoe voorzichtig men verder ook is. Het geloof aan de vrijheid van de wil, dat wil zeggen, het geloof aan de gelijke feiten en de geïsoleerde feiten, - heeft in de taal zijn vaste evangelist en pleitbezorger.
Abonneren op:
Reacties posten (Atom)
Geen opmerkingen:
Een reactie posten